Cumhuriyet fikri 1902’de İstanbul’da doğdu: 21 yıl sonra ilan edildi

KUZGUNCUK’TA BİR KÖŞK VE TARİHİ MÜNAKAŞA

O dönem Fransız etkisinde kalan genç subayların çoğu, Sultan II. Abdülhamid’in yönetiminden hoşnut değildi.

Selanik’ten İstanbul’a gelip Kuleli Askeri Lisesi’ne başlayan Mustafa Kemal, o yıllarda yakın arkadaşı Ali Fuat Cebesoy ile sık sık Kuzguncuk’taki köşkte bir araya geliyordu. Ali Fuat’ın babası İsmail Fazıl Paşa, deneyimli bir asker ve devlet adamı olarak genç subaylara tecrübelerini aktarır, memleketin yönetim biçimi üzerine sohbetler yapardı.

27 Haziran 1902’deki bu sohbetlerden birinde, konuşma rejim ve Osmanlı Devleti’nin geleceği üzerine yoğunlaştı. Harp Akademisi’nde strateji dersleri veren Osman Nizami Paşa, olası bir rejim değişikliğine şüpheyle yaklaşarak şunları söylemişti:

 “Garplı (Batılı) manada bir idare gelip memleketi her bakımdan kalkındırabilir mi? Buna inanmıyorum.”

Genç Mustafa Kemal ise şu yanıtı verdi:

 “Paşa hazretleri, Garplı manada idareler de bir günde meydana gelmemiştir. Onlar da zamanla gelişmişlerdir. Bugün uyur gibi görünen milletimizin çok kabiliyeti vardır. Müspet bir inkılâp vukuunda işbaşındakiler makamlarını muhafazaya kalkarlarsa o vakit buyurduğunuzu kabul etmek gerekir. Fakat yeni nesiller arasından her hususta itimada layık gençler çıkacaktır.”

Ali Fuat Cebesoy’un “Sınıf Arkadaşım Atatürk” hatırat kitabında yer alan bu sözlerden 21 yıl sonra, Cumhuriyet’in ilanıyla ülkenin yönetim biçimi dönüşmüş oldu.

Osman Nizami Paşa, Cumhuriyet’ten önce Ankara Hükümeti’nin Roma temsilcisi olarak görev yaptı, ancak cumhuriyet sonrası herhangi bir görevi olmadı.

Ali Fuat Cebesoy’un dedesinin yaptırdığı köşk ise halen ayakta ve zamana direnmeye devam ediyor.

Kaynak: Gercektarih.com.tr