Filistinli mülteci kampından Nobel’e uzanan başarı: Omar Yaghi’nin ilham veren hikayesi
2025 Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan Filistin asıllı bilim insanı Omar Mwannes Yaghi, çocukluğunu Amman’daki bir mülteci kampında, tek odalı bir evde geçirdi. İsrail işgali nedeniyle yurdundan edilen bir ailenin oğlu olan Yaghi, bugün dünyanın en saygın bilim insanlarından biri olarak gösteriliyor.
NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ ÜÇ BİLİM İNSANINA VERİLDİ
2025 Nobel Kimya Ödülü; metal-organik bileşenler üzerine yaptıkları öncü çalışmalarla Susumu Kitagawa, Richard Robson ve Omar Mwannes Yaghi’ye verildi. Filistin asıllı ABD vatandaşı Yaghi, bilime adanmış yaşam öyküsüyle bu yılın en dikkat çeken Nobel laureatlarından biri oldu.
MÜLTECİ KAMPINDA BAŞLAYAN YOLCULUK
1965 yılında Ürdün’ün başkenti Amman’da dünyaya gelen Yaghi, İsrail’in işgaliyle yurtlarından edilen bir ailenin çocuğuydu. Ailesiyle birlikte bir mülteci kampında, su, elektrik ve kanalizasyonu bulunmayan tek odalı bir evde yaşadı.
Tang Prize Enstitüsü’nün yayımladığı bir belgesele konuşan Yaghi, “Evin yarısında ineklerimiz vardı, diğer yarısında biz yatıyorduk. Son derece basit ve zorlu bir hayatımız vardı” sözleriyle çocukluğunu anlattı.
KİMYAYA OLAN İLGİSİ 10 YAŞINDA BAŞLADI
Yaghi’nin bilime ilgisi 10 yaşındayken ortaya çıktı. Babasının desteğiyle 15 yaşında ABD’ye göç etti. Üniversite eğitimini burada tamamladıktan sonra, Urbana-Champaign Illinois Üniversitesi’nde kimya doktorası yaptı ve Harvard Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmalar yürüttü.
Bugün California Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapan Yaghi, aynı zamanda Berkeley Küresel Bilim Enstitüsü’nün kurucu direktörlüğünü de sürdürüyor.
“BİLİM DÜNYADAKİ EN BÜYÜK EŞİTLİKÇİ GÜÇ”
Nobel Ödülü tanıtım ekibine konuşan Yaghi, geçmişine ve bilime olan tutkusuna dair şu ifadeleri kullandı:
“Çok mütevazı bir evde, ondan fazla kişiyle birlikte yaşadım. Mülteci bir ailede doğdum, annemle babam okuma yazma bilmiyordu. Bilimin dünyadaki en büyük eşitlikçi güç olduğuna inanıyorum.”
Yaghi, Arizona State Üniversitesi’nde başladığı akademik kariyerinin ilk yıllarında sadece bir makale yayımlayıp 100 atıf almayı hayal ettiğini anlatarak, “Bugün öğrencilerim grubumuzun 250 binden fazla atıf aldığını söylüyor” dedi.
RETİKÜLER KİMYANIN ÖNCÜSÜ
Omar Yaghi, “retiküler kimya” alanının kurucusu olarak kabul ediliyor. Metal-organik çerçeveler (MOF) ve kovalent organik çerçeveler (COF) üzerine yaptığı çalışmalar; gaz depolama, su arıtımı ve karbondioksit yakalama teknolojilerinde devrim niteliğinde yenilikler sundu.
Bilim dünyasında büyük yankı uyandıran bu çalışmalar, Yaghi’nin yalnızca Nobel değil, insanlık adına da önemli bir başarıya imza atmasını sağladı.
Kaynak: Gercektarih.com.tr
Yorumlar
