TUSAŞ nedir ve nasıl kuruldu: Türkiye’nin savunma sanayii atağının hikayesi

BAYRAKTAR, TUSAŞ ve TOMTAŞ gibi yerli firmaların önderliğinde bir asır sonra Cumhuriyetin millî savunma sanayiine kavuşma süreci, görkemli projelerle hız kazanıyor. Ancak bu başarılar, bir günde ortaya çıkmadı. 1970’lerden bu yana süregelen uyanışın izlerini takip etmek mümkün.

1974’teki Kıbrıs Barış Harekâtı, Türkiye’nin savunma sanayiinde dışa bağımlılığını azaltma gerekliliğini net bir şekilde ortaya koydu. Harekât sırasında, millî bir savunma sanayiine olan ihtiyaç tartışılmaz hale geldi. O dönemde yapılan analizler, Türkiye’nin kendi imkanlarıyla güçlü bir savunma altyapısı kurmasının stratejik önemini vurguluyordu.

Bu sürecin temelleri, 1973 yılında atıldı. TUSAŞ (Türk Uçak Sanayii A.Ş.)’ın kurulmasıyla Türkiye, kendi uçağını üretme hedefine doğru ilk adımı attı. O dönem Hava Kuvvetleri Komutanı olan Org. Muhsin Batur’un öncülüğünde şekillenen TUSAŞ, 28 Haziran 1973’te kanunlaşarak Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde faaliyete geçti.

Kuruluş aşamasında TUSAŞ, askeri ve sivil havacılıkta kullanılacak uçak, helikopter ve yedek parçaların üretimine odaklandı. Hedef, 1977’ye kadar 200 montaj uçak üretmek ve ciddi mali tasarruf sağlamaktı. Uzun vadede ise Türkiye, hem gövde hem de motor üretiminde yerli oranını artırmayı planladı. 1980’lere gelindiğinde bu oran, %85’e ulaşacaktı.

Günümüzde TUSAŞ, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAI) adı altında faaliyet gösteriyor. KAAN Projesi gibi ileri teknolojiye sahip projelerle Türkiye’nin havacılık ve uzay sanayiinde öncü bir rol üstleniyor. TUSAŞ’ın bu başarı hikâyesi, Türkiye’nin millî savunma sanayiindeki uyanışının bir göstergesi olarak tarihteki yerini alıyor.