Revan Hasanov: Aida İmanguliyeva önemli bilim insanımızdır

Azerbaycan edebiyatının önemli isimlerinden Aida İmanguliyeva 20. yüzyıl Arap Edebiyatı’nı araştırarak modern bilime dünyadaki kültürel çeşitliliğin, halklar arasındaki edebi ilişkilerin gelişimi açısından büyük bir bilimsel miras bırakmış oldu. İmanguliyeva, Arap Edebiyatı’nın gelişim aşamalarına ışık tutmakla beraber, aynı zamanda farklı ırkların, kültürlerin ve dinlerin bir arada kardeşçe yaşadığı Arap coğrafyasına Azerbaycan’ın çok kültürlülük prizmasından bakarak kendisine kadar olan araştırmalardan farklı bir boyut kazandırmıştır.

Gerek Mihail Nuayme’yi, gerek Cibran Halil Cibran’ı, gerekse de Amin Rihani’yi tetkik ettiği, eserleriyle ilgili makaleler yazdığı zaman Aida İmanguliyeva sadece onların Arap dünyasına kazandırdığı değerlerle ilgili düşüncelerini okurlarına iletmekle yetinmemiş, aynı zamanda hayatını ve eserlerini incelediği kalem adamlarının dünya edebiyatına, toplumsal düşünce yapısına ve evrensel değerlere katkılarından da bahsetmeği de asla unutmamıştır.

Edebiyatçı şahsiyetleri araştıran Aida İmanguliyeva’nın dünya edebiyat bilimine katkıları oldukça büyüktür. Edebi eserleri araştırırken, edebiyat bilimci Lübnanlı yazar Mihail Nuayme’nin ”Eğer insanoğlu Tanrı’yı tanımış olsaydı, evrensel değerlerin dinler üzerinden bölünemeyeceğini, ayrışamayacağını anlar, insanı insan olduğu için severdi” düşüncesine uygun olarak Arap dünyasından dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmış olan düşünürlerin kültürel ve manevi farkları gözetmeksizin tüm dünyaya verdikleri mesajına ulaştırmıştır.

Bakü Uluslararası Çok Kültürlülük Merkezi’nin İcra direktörü Revan Hasanov, gercektarih.com.tr.’ye yaptığı açıklamada, Azerbaycan’ın ünlü edebiyat bilimcisi Aida İmanguliyeva’nın eserlerinde çok kültürlülük ve manevi zenginlik konusunun dikkat çektiğini söyledi.

Revan Hasanov, Aida İmanguliyeva’nın bilimsel felsefesinin temelinde yatan olgunun asla kültürler arası çatışma olmadığını, tam tersi kültürlerin karşılıklı entegrasyonu sürecine dayandığını belirterek, bu konu hakkında, Azerbaycan’da Aida İmanguliyeva’nın kendine özgü bir yolu olduğuna dikkat çekti. Hasanov’a göre, Doğu ile Batı’nın sert çizgilerle bir birinden ayrıldığını iddia edenlerden farklı olarak Aida İmanguliyeva’nın yazdığı kitaplarda Doğu ile Batı’nın farklı kültürlere, dinlere, dillere rağmen bir bütün olarak ele almanın mümkün olduğunu kanıtlamıştır:

”Yıllar öncesinden Aida İmanguliyeva küresel dünyanın bizlere sunacağı evrensel değerleri sanki öncesinden biliyormuşçasına yazdığı kitaplarda okurlarına sunuyordu. Sadece bununla da yetinmiyor, çok kültürlülüğün, kültürlerin karşılıklı etkileşimi konusunda bir başlangıç olacağını da Arap edebiyatının Avrupa ve Amerika toplumuna entegrasyonu kapsamında ele alıyordu. Biz kültürel manevi zenginliklerin karşılıklı kıyaslamasını da Aida İmanguliyeva’nın eserlerinde görüyoruz. Azerbaycan edebiyat tarihinde ve oryantalizminde, aslına bakılırsa, Sovyet Oryantalizmi’nde de yeni dönem ve ekollerin başlangıç noktalarından birisi de kuşkusuz ünlü İmanguliyeva’nın ismiyle direk bağlantılıdır. Sırf Azerbaycan’da mevcut olan çok kültürlülük geleneklerine baktığımız zaman Aida İmanguliyeva’nın Arap coğrafyasında mevcut olan kültürel ve manevi zenginlikleri nasıl böyle rahatlıkla inceleye bildiğini anlıyoruz. Elli iki senelik hayatında dünya kültürünün farklı öğelerine ışık tutan değerli edebiyat bilimcimizi ve oryantalistimizi rahmetle anıyoruz.”

gercektarih.com.tr/BAKÜ