Noel ve yılbaşı: Tarih, ödünç alma ve kültürel evrim

Hristiyanlar, her yıl 25 Aralık’ta İsa’nın doğum gününü kutlarlar. Ancak, bu tarih kesin değildir ve Hristiyanlar için en önemli olay olan Tanrı’nın oğlu İsa’nın insan olarak doğumunun kesin bir tarihi yoktur. Tarihsel kanıtlar eksik olup, bu süreçte ruhban sınıfının teolojik ilahlaştırma rolü büyük önem taşıyor.

Roma İmparatorluğu’nun VI. yüzyılda Hristiyanlığı resmi din ilan etmesiyle birlikte, Papalık 25 Aralık’ı Mitraizm’den ödünç alarak kutlamaya başladı. Mitra, Putperest Romalıların en büyük ilahıydı ve Sol Invictus (Yenilmez Güneş Tanrısı) ile bağlantılıydı. Batı Hristiyanlığı, Pontifex Maximus unvanı dahil olmak üzere pagan inançlarından ödünç alarak şekillendi.

Ancak Kur’an-Kerim’de belirtildiği gibi, İsa’nın doğumu kış mevsiminde değil, yaş olgun hurma hasat mevsiminde gerçekleşti. Edward Brunett Tylor’un antropolojik bakış açısına göre, İncil’deki bazı ima­lar da doğumun yaz sonunda olduğunu destekler. İnciller, İsa’nın doğduğu zaman koyunların otlatıldığına dair detaylar içerir, bu da 25 Aralık’ın Filistin’de kış mevsimi olduğu gerçeğiyle çelişiyor.

Noel Baba veya Santa Klaus, aslen Antalyalı bir Hristiyan olan MS. 280 civarında yaşamış bir kişidir. Ancak, bu figürün Hristiyanlıkla doğrudan bir tarihsel veya kitabi bağlantısı yoktur. Aynı şekilde, İsa Mesih’in doğum günü olan 25 Aralık konusunda dini bir ittifak yoktur. Batı Hristiyanları bunu kutlarken, Doğu Hristiyanları 6 Ocak’ta Epifani Bayramı’nı önemserler.

Yılbaşı ise seküler miladi takvimin son gününü ve yeni yılın başlangıcını kutlayan bir gelenektir. Yılbaşı, modern laik Avrupalıların 19. yüzyılda benimsediği bir kutlamadır ve dini bir temeli yoktur. Yılbaşı çam ağacı geleneği ise Hristiyan inancında yer almaz; muhtemelen kadim Putperest Germenlerin orman ilahını Hristiyanlıkla birleştirmek amacıyla ortaya çıkmıştır.

Hz. Meryem’in doğum esnasında salladığı ağaç, geleneksel olarak çam değil, hurma ağacı olmalıydı. Yılbaşı sofrasında hindi kesmenin ilk dönem Hristiyanlıkla bir ilgisi yoktur; bu, Avrupalıların Kuzey Amerika’ya ayak basmalarının ardından ortaya çıkan şükran günü geleneğinden kaynaklanıyor.

Noel ve Yılbaşı gelenekleri tarihsel, teolojik ve kitabi bir bağa sahip değildir. Bu kutlamalar, zamanla kültürel evrim geçirerek farklı inanç ve geleneklerden etkilenmiştir.